Alles over je spijsvertering en de Bristol Stool Chart: Wat zegt je ontlasting over je gezondheid?

Je spijsvertering speelt een cruciale rol in je algehele gezondheid. Een goed functionerend spijsverteringsstelsel zorgt ervoor dat je lichaam voedingsstoffen opneemt en afvalstoffen verwijdert. Maar wist je dat je ontlasting belangrijke signalen geeft over hoe gezond je spijsvertering is? En dat stress en emoties je spijsvertering kunnen beïnvloeden via de darm-hersen-as?

In deze blog leer je:

• Hoe de spijsvertering werkt.

• Wat de Bristol Stool Chart vertelt over je ontlasting.

• Hoe stress je spijsvertering beïnvloedt.

• Praktische tips om buikklachten te verlichten en je darmgezondheid te verbeteren.

Hoe werkt de spijsvertering?

Je spijsvertering begint al in de mond, waar voedsel wordt fijngemalen en gemengd met speeksel. Vervolgens gaat het via de slokdarm naar de maag, waar enzymen en maagzuur het voedsel verder afbreken. In de dunne darm worden voedingsstoffen opgenomen, geholpen door gal dat door de lever wordt geproduceerd en door de galblaas wordt afgegeven om vetten af te breken. De alvleesklier speelt hierbij ook een belangrijke rol door enzymen te produceren die koolhydraten, vetten en eiwitten verteren. Tot slot richt de dikke darm zich op het verwijderen van afvalstoffen.

Een gezonde spijsvertering werkt als een geoliede machine. Maar wat als er iets misgaat? Je ontlastingspatroon kan een eerste aanwijzing zijn.

Wat zegt je ontlasting over je gezondheid?

De Bristol Stool Chart is een handige tool om je ontlasting te beoordelen. Het verdeelt ontlasting in zeven typen:

• Type 1: keiharde, afzonderlijke keutels, moeilijke passage. Dit wijst op constipatie.

• Type 2: worstvormig, maar klonterig, ook deze passage gaat niet heel makkelijk. Ook een indicatie van constipatie.

• Type 3: als een worst maar met barsten op het oppervlak. Makkelijke passage. Gezonde ontlasting.

• Type 4: glad en zacht, als een worst of slang. Makkelijke passage. Dit wordt beschouwd als de ideale ontlasting.

• Type 5: zachte klontjes met duidelijke randen. Snelle passage.

• Type 6: zachte, donzige stukjes met rafelige randen, een soort pap. Dit duidt op diarree.

• Type 7: waterig, geen vaste stukjes. Dit is volledige diarree. 

Ideale ontlasting

• Bristol type 3 en 4.

• Regelmaat: 1-2 keer per dag, op vaste tijden.

• Reukloos: uiteraard heeft het een luchtje, maar een rotte eieren lucht, zure lucht of GFT-bak lucht zijn indicaties dat de vertering minder goed loopt.

• Vorm: een gladde, goedgevormde worst.

• Niet veel afvegen nodig: ideaal is 0 keer afvegen, maar 1-2 keer afvegen is ook al heel goed.

• Plakt niet aan de pot: plakkerig ontlasting hoort niet bij een optimaal ontlastingspatroon. Plakkerige ontlasting kan meerdere oorzaken hebben.

• Geen onverteerde voedselresten: goed kauwen (27 keer per hap) helpt.

• Niet drijvend: overmatige gasvorming kan een probleem zijn.

• Moeiteloos: zonder pijn, slijm, bloed, krampen of overmatig gas.

De darm-hersen-as: Hoe stress je spijsvertering beïnvloedt

Wist je dat je darmen en je hersenen constant met elkaar communiceren? Dit gebeurt via de zogenoemde darm-hersen-as, een verbinding die wordt onderhouden door zenuwen, hormonen en chemische boodschappers zoals neurotransmitters. De nervus vagus speelt hierin een sleutelrol en fungeert als communicatielijn tussen je brein en spijsverteringsstelsel.

Wat gebeurt er bij stress?

• Vertraagde spijsvertering: je lichaam richt zich op overleving, niet op voedsel verteren.

• Buikklachten: zoals een opgeblazen gevoel, diarree of constipatie.

• Verstoorde darmflora: chronische stress verstoort de balans tussen goede en slechte bacteriën.

Omgekeerd beïnvloeden je darmen ook je stemming. Wist je dat meer dan 90% van het “gelukshormoon” serotonine in je darmen wordt geproduceerd? Een gezonde darmflora draagt dus direct bij aan een positieve stemming en minder stress.

Hoe houd je deze balans gezond?

• Gezonde voeding: kies vezelrijke producten, probiotica en prebiotica.

• Stressmanagement: probeer meditatie, yoga of ademhalingsoefeningen.

• Beweging: regelmatige lichaamsbeweging ondersteunt zowel lichaam als geest.

Natuurlijke tips bij buikklachten

Buikpijn kan je dagelijkse leven flink verstoren. Gelukkig zijn er natuurlijke oplossingen om je spijsvertering te ondersteunen:

1. Voeding aanpassen: vermijd bewerkte voeding en kies vezelrijk eten zoals groenten, fruit en peulvruchten.

2. Hydratatie: drink 1,5-2 liter water per dag om verstopping te voorkomen.

3. Probiotica: ondersteun je darmflora met yoghurt, kefir of andere gefermenteerde producten.

4. Kruiden: bijvoorbeeld gember en kamillethee helpen de maag te kalmeren.

5. Beweging: een korte wandeling van 30 minuten per dag stimuleert de darmen.

6. Stressvermindering: ontspanningsoefeningen zoals meditatie of diepe ademhaling werken effectief.

Intoleranties en allergieën: Wat kan je darmen verstoren?

Veelvoorkomende buikklachten kunnen worden veroorzaakt door voedselintoleranties of allergieën. Denk aan:

• Lactose-intolerantie: problemen met het verteren van zuivel.

• Glutenintolerantie: symptomen zoals buikpijn en diarree.

• FODMAPs: moeilijk verteerbare koolhydraten (zoals uien, bonen) kunnen klachten veroorzaken.

Een voedingsdagboek of eliminatiedieet kan helpen om triggers te identificeren.

Soms kunnen ernstigere medische aandoeningen een rol spelen. Denk aan:

• Ziekte van Crohn: een chronische ontstekingsziekte van het spijsverteringskanaal die symptomen zoals buikpijn, diarree en gewichtsverlies kan veroorzaken.

• Colitis ulcerosa: een andere vorm van chronische ontsteking, specifiek van de dikke darm, die kan leiden tot bloedige diarree en krampen.

• Coeliakie: een auto-immuunziekte waarbij de inname van gluten schade veroorzaakt aan de dunne darm.

• Darmkanker: in sommige gevallen kunnen aanhoudende klachten wijzen op ernstigere problemen zoals tumoren in het spijsverteringskanaal.

• Infecties of parasieten: langdurige klachten kunnen ook het gevolg zijn van een infectie, bijvoorbeeld door bacteriën of parasieten.

Conclusie

Je spijsvertering en ontlasting zijn waardevolle signalen van je algehele gezondheid. Door gezonde gewoonten te omarmen en bewust te eten, kun je je darmgezondheid aanzienlijk verbeteren.

Merk je echter langdurige afwijkingen? Schroom niet om contact op te nemen met je (huis)arts!

Wanneer (ernstige) aandoeningen zijn uitgesloten maar klachten aanhouden, kan een natuurgeneeskundig traject uitkomst bieden. Neem gerust contact op om te bespreken of ik iets voor je kan betekenen.